Voor woningbouw en utiliteitsbouw gold voorheen de Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) als maat waarin de energiezuinigheid van het gebouwde werd uitgedrukt. Deze norm wordt vanaf 1 januari 2020 vervangen door de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG). Dat betekent dat deze gebouwen vrijwel evenveel energie opwekken als ze verbruiken. Op die manier wordt een impuls gegeven aan duurzaam bouwen.
Eigen duurzame energie opwekken
De kern van de transitie naar duurzaam bouwen ligt enerzijds in de reductie van de energievraag door besparende en isolerende maatregelen en anderzijds in het op duurzame wijze opwekken van energie. Doel is de opgewekte energie in te zetten voor het functioneren van het gebouw of de woning, dus voor de verwarming, koeling, warmwatervoorziening, de verlichting en de ventilatie. In alle Europese Unie landen zullen na 2020 de BENG-eisen gaan gelden.
Wat zijn de BENG indicatoren?
In plaats van alle energiemaatregelen samen te vatten in een enkel getal, zoals de EPC dat momenteel doet, wordt met BENG veel specifieker inzicht gegeven in hoe de energieprestatie tot stand komt. Daardoor is er veel beter te sturen op verdere verduurzaming.
De invoering betekent dat vanaf 1 juli 2020 (en voor overheidsgebouwen vanaf 1 januari 2019) de energieprestatie van nieuwe gebouwen wordt bepaald door 3 BENG indicatoren:
- de maximale energiebehoefte van het gebouw (uitgedrukt in kWh per m2 gebruiksoppervlak, gerekend per jaar
- het maximale gebruik van primair fossiele energie (kWh per m2 gebruiksoppervlak, gerekend per jaar)
- het minimale aandeel van hernieuwbare energie, uitgedrukt in een percentage
De BENG-eisen zijn verschillend per gebouwtype. Zo gelden er in 2020 aparte BENG indicatoren voor overheidsgebouwen, referentiegebouwen en utiliteitsgebouwen.
De energieprestatie van gebouwen zal in de toekomst worden vastgesteld en gecontroleerd met de rekenmethodiek NTA8800. Deze vervangt het huidige NEN 7120.
Gasloos bouwen
De BENG eisen vervangt straks in zijn geheel de nu nog geldende Energie Prestatie Coëfficiënt en komt voort uit de Europese EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) en het Nederlandse Energieakkoord uit 2013. BENG betekent automatisch ook gasloos bouwen, want vanaf juli 2018 is ook de Wet VET (Voortgang Energietransitie) ingegaan waardoor de gasaansluitplicht voor gebouwen is komen te vervallen.
Trias energetica
Uitgangspunt van BENG is de zogenaamde Trias Energetica, bestaande uit drie stappen voor energiezuinige bouwontwerpen. Te weten:
- Het beperken van het energieverbruik door het tegengaan van energieverspilling. Te bewerkstelligen door isolatie van vloeren, gevels en daken en compactere bouw.
- Maximaal inzetten van duurzaam opgewekte energie, uit bronnen als windkracht, waterkracht en zonkracht.
- Voor de resterende energiebehoefte fossiele brandstoffen zo efficiënt mogelijk inzetten.
Verder zit bij BENG een duidelijker verband tussen de besparende maatregelen en het energieverbruik per vierkante meter. Dat is bij het EPC minder helder gedefinieerd en dit houdt ook geen rekening met energieverlies.
Definitieve eisen herfst 2019 bekend
BENG vormt ook onderdeel van het klimaatakkoord, wat als doel heeft om in Nederland in 2030 vrijwel 49% minder CO2 uit te stoten dan in 1990.
De definitieve eisen die aan BENG voor gebouwen worden gesteld, worden na de zomer van 2019 vastgesteld en gepubliceerd op de site van het RVO.
De concept BENG geadviseerde eisen voor woningen zijn als volgt:
| BENG 1 | BENG 2 | BENG 3 | |
| Energiebehoefte | Primair (fossiel) energiegebruik |
% hernieuwbare energie | |
| Woongebouw | ≤ 70 kWh/m2.jr | ≤ 50 kWh/m2.jr | ≥ 40% |
| Grondgebonden woning | ≤ 70 kWh/m2.jr | ≤ 30 kWh/m2.jr | ≥ 50% |
| Woning met de verhouding verliesoppervlak (Als) – gebruiksoppervlak (Ag) > 2,2 | ≤ 70 + 50 * (Als/Ag – 2,2) kWh/m2.jr |
Hernieuwbare energie
BENG stelt duidelijk dat het gaat om de inzet van hernieuwbare energie (renewable energy) bij een gebouw of woning. Het betreft alle energie die gehaald wordt uit hernieuwbare bronnen. Te denken valt dan aan zonne-energie, energie uit wind, de bodem, buitenluchtwarmte, waterkracht en ook uit biomassa. Dit is specifieker en duidelijker dan de term “Duurzame energie” en ook de Europese regelgeving gaat uit van de term hernieuwbare energie.
Verschil BENG en NOM
BENG is niet precies hetzelfde als ‘Nul op de Meter’-bouw, wat in feite nog een stap duurzamer is. De verschillen zitten in de manier waarop de zelf opgewekte energie in het pand wordt ingezet.
Bij bijna energieneutraal bouwen (BENG) wordt alle zelf geproduceerde energie (zonnewarmte of energie door wind, biogas of aardwarmte) ingezet voor het verwarmen, koelen, de verlichting en ventilatie van het gebouwde.
Bij gebouwen en woningen met een NOM-label wordt de opgewekte energie ook weggestreept tegen alle door de gebruikers verbruikte stroom en energie in huis. Dus wordt ook ingezet voor alle elektrische huishoudelijke apparaten, computers en andere systemen. Komt de opgewekte en verbruikte energie per jaarsaldo vrijwel op nul uit, dan voldoet het aan NOM. Dit is echter nog geen vereiste vanuit de overheid. BENG wel.
Duurzame transitie installaties
Niet alleen bij de utiliteitsbouw is de duurzame transitie vrijwel een feit, ook bij alle nieuwbouw consumentenwoningen wordt BENG de norm en bij de renovatie van oudbouw worden de onderliggende eisen nagestreefd. Dat wordt gestimuleerd door de btw-voordelen en gemeentelijke subsidies die de investeringen voor deze transitie aantrekkelijk maken.
Voor de installatiebranche betekent de invoering dat de focus steeds meer gaat liggen op de introductie en implementatie van nieuwe duurzame energiesystemen, zoals warmtepompen, zonneboilers, zonnepanelen, pelletkachels, energieopslagsystemen, zonnecollectoren, pvt-panelen, warmtenetten, warmeterugwin-ventilatiesystemen, HR++ glas, isolatie en slimme regelapparatuur met software voor de monitoring. Bij renovatieprojecten moeten bovendien passende oplossingen worden gevonden om een vloeiende overgang te bewerkstelligen binnen gestelde budgetten.
